نقشه مغزی

نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی QEEG یک روش ارزیابی مبتنی بر تکنولوژی استاندارد EEG می باشد که با استفاده از تجزیه و تحلیل داده های کامپیوتری، امکان مطالعه عمیق تر فعالیت های الکتریکی مغز را به وجود می آورد. نقشه مغزی با مقایسه الگوهای مغزی فرد با دیتابیس های مرجع استاندارد امکان شناسایی انحرافات و ویژگی های خاص تیپولوژیکی مغز را می دهد.

نقشه مغزی درکی دقیق از وضعیت عملکردی مغز را فراهم می کند که در درمان و تشخیص اختلالات عصبی روانشناختی به کار می رود.

زبان مغز

مغز انسان دارای میلیاردها سلول عصبی است. این سلول ها برای ارتباط با یکدیگر و دیگر سلول ها در سراسر بدن، پیام های عصبی رد و بدل می کنند. پیام های عصبی ماهیت الکتریکی شیمیایی دارند. ما در اینجا با ماهیت الکتریکی پیام عصبی کار داریم که به آن سیگنال الکتریکی می گوییم. در هر لحظه میلیاردها سیگنال الکتریکی در سلول های عصبی ما در رفت و آمد هستند مجموعه این سیگنال های عصبی سبب ایجاد میدان الکتریکی در مغز و اطراف آن می گردد.

برای اینکه بفهمیم مغز چگونه کار می کند و چه می گوید باید زبان آن را ترجمه کنیم.

روش های مختلفی برای ترجمه زبان مغز (فعالیت الکتریکی مغز) وجود دارند که به آنها روش های پردازش سیگنال می گویند. یکی از روش ها این است که این فعالیت الکتریکی را به فرکانس های مختلف تجزیه کرده و سپس آن ها را بر اساس فرکانس و کارکردشان دسته بندی می کنیم. در این حالت به این سیگنال های دسته بندی شده بر اساس فرکانس، امواج مغزی گفته می شود.

امواج مغزی

امواج مغزی همان سیگنال های الکتریکی مغز هستند که براساس فرکانس دسته بندی می شوند. به این دسته ها باند گفته می شود. باندهای اصلی عبارتند از :دلتا، تتا،آلفا،بتا، گاما

انواع امواج مغزی

1- دلتا (Delta Wve)

با فرکانسی بین 0.5 تا 4 هرتز هستند. امواج دلتا کندترین امواج مغزی هستند و معمولا در خواب عمیق بدون رویا دیدن ظاهر می شوند.

2- تتا (Theta wave)

این امواج دارای فرکانس 4 تا 8 هرتز هستند و معمولا در حالت هایی از خواب سبک یا در لحظاتی از بیداری که ذهن انسان نیمه هشیار است ظاهر می شوند. امواج تتا با خلاقیت، خیال پردازی، حافظه و درک عمیق احساسی مرتبط هستند.

3- آلفا (Alpha wave)

با فرکانسی بین 8 تا 12 هرتز می باشد. امواج آلفا زمانی شکل می گیرند که فرد در حالت استراحت است و چشمانش بسته و هنوز بیدار می باشد. این امواج مرتبط با حالات آرامش بخش، آرام سازی ذهن و آمادگی برای دریافت اطلاعات جدید هستند.

4- بتا (Beta wave)

امواج بتا دارای فرکانس 12 تا 30 هرتز می باشد و در حالت بیدار و متمرکز بیشتر دیده می شود. این موج با فعالیت های مغزی مرتبط با توجه، تمرکز و فعالیت های ذهنی مرتبط است.

5- گاما (Gamma wave)

با بالاترین فرکانس در بین امواج مغزی و معمولا بیش از 30 هرتز می باشد.امواج گاما با دقت شناختی بالا، یادگیری و تجربیات آگاهی شدید مرتبط هستند. در برخی از مطالعات نشان داده شده است که این امواج در زمان تجربه های روانی عمیق یا دوران هایی از بینش شدید فعال تر هستند.

هرکدام از این امواج مغزی نقش متفاوتی در عملکرد روانی و جسمی ما دارند و اندازه گیری و تحلیل آن ها از طریق الکتروانسفالوگرافی می تواند اطلاعات مفیدی در مورد سلامت مغز به ما بدهد.

کاربرد نقشه مغزی QEEG

نقشه مغزی در زمینه های مختلفی کاربرد دارد از جمله:

• تشخیص اختلالات روان پزشکی

نقشه مغزی می تواند به تشخیص اختلالاتی مانند افسردگی، اختلالات خواب، میگرن، اضطراب، وسواس فکری-عملی، بیش فعالی، پرخاشگری، عدم توجه و تمرکز کمک کند.

• ارزیابی عملکرد مغزی

این روش در بررسی عملکرد کلی مغز و شناسایی با نواحی با فعالیت غیر طبیعی بسیار موثر است.

آینده نقشه مغزی QEEG

با پیشرفت های فناوری در حوزه علوم عصبی، انتظار می رود که در آینده نقش مهم تری در تشخیص و درمان اختلالات مغزی ایفا کند. به خصوص در زمینه هایی هم چون تشخیص زود هنگام بیماری هایی مانند آلزایمر و پیش بینی پاسخ به درمان های دارویی، نقشه مغزی می تواند به عنوان یک ابزار انقلابی ظاهر شود.

نتیجه گیری

نقشه مغزی یا الکتروانسفالوگرافی کمی(QEEG) یک ابزار علمی و پیشرفته می باشدکه با ارائه نقشه ای دقیق از فعالیت های مغزی باعث شناسایی ودرمان اختلالات عصبی و روانی می شود. این روش بر پایه داده های کمی و علمی استوار است آینده ای روشن در عرصه پزشکی دارد و هم چنین نقشی حیاتی را ایفا می کند.